Vrouwen zijn gejaagd en altijd bezig, blijkt uit onderzoek (2016) van het Sociaal Cultureel Planbureau onder 1200 mensen tussen de 20 en 65 jaar. Hoe komt dat? Vrouwen zijn, meer dan mannen, bezig om het anderen naar de zin te maken. Ze voelen zich ook sterker verantwoordelijk hoe het met hun kinderen gaat. Hierdoor lopen werk en privé meer door elkaar. Als er thuis nog dingen gedaan moeten worden, vinden ze het moeilijker om zich te ontspannen. Ze denken vaker dat ze iets nuttigs moeten doen.
Vrouwen zijn gejaagd door hun mogelijkheden tot multitasking. Doordat zij handelingen goed kunnen combineren of snel na elkaar kunnen uitvoeren, kunnen ze iets wat mannen minder goed kunnen. De gevolgen zijn groot. Ze willen een baan, verantwoord eten op tafel zetten, hun sociale contacten onderhouden, het huis schoon houden, tussendoor nog wat sporten en tegelijkertijd zijn ze emotioneel sterk betrokken bij hun kinderen. Je snapt vast wel dat dit al bij al ervoor zorgt dat ze het enorm druk hebben en zelden kunnen ontspannen. Ze zijn als een jongleur die 10 borden tegelijk op stokjes in de lucht wil houden. Niet een kwartier, maar de hele dag, iedere dag.
30 jaar geleden was het nog moeilijk om het salaris van de vrouw mee te nemen bij de berekening van de hypotheek. De kans was immers groot dat zij na verloop van tijd zwanger zou raken, waardoor dit salaris wegviel. Zij zou zich waarschijnlijk een tijd gaan bezig houden met verzorging en opvoeding van de kinderen, terwijl haar partner fulltime doorwerkte om voor het inkomen te zorgen.
In de tijd erna kwam het langzaam maar zeker steeds vaker voor dat vrouwen na hun zwangerschapsverlof weer gelijk aan de slag gingen bij hun werkgever. Naast de crèches ontstonden er plekken waar kinderen al van jongs af aan zo nodig hele dagen opgevangen konden worden: de kinderdagverblijven. Om de kansen voor de vrouwen op de arbeidsmarkt te vergroten, kregen zij subsidie of financiële compensatie op de kosten hiervoor.
Op dit moment wordt het als normaal gezien dat vrouwen na hun zwangerschapsverlof zich weer op hun baan storten. Vrouwen die anders kiezen, om thuis te blijven voor de kinderen, hebben vaak het gevoel dat ze verantwoording moeten afleggen en dat ze niet begrepen worden. Vaak is het financieel ook moeilijk om hiervoor te kiezen, omdat er bij de berekening van de hypotheek hun salaris vol is meegenomen. Zo heeft er een culturele verschuiving plaats gevonden.
Evolutionair is de vrouw echter niet veranderd. Haar vrouwenlichaam dat in de loop van de miljoenen jaren ontworpen is op basis van natuurlijke selectie en evolutionaire voordelen, is nog vrijwel hetzelfde als enkele miljoenen jaren geleden. Dit leidt voor veel vrouwen van de huidige generatie tot een spagaat, waarbij de tekst en de context niet met elkaar rijmen. Hun lichaam past niet meer in hun huidige werkelijkheid.
Evolutionair vertonen vrouwen bij stress een “shame hide reaction”, terwijl bij de mannen een “fight flight reaction” hoort. Dit betekent dat de vrouwen bij gevaar zich neigden om terug te trekken en te verstoppen samen met de andere vrouwen, terwijl de mannen “hun mannetje stonden”. Vrouwen bleven ook samen in bekende omgeving op zoek naar bessen, noten, zaden en paddenstoelen. Ze waren afhankelijk van elkaar en wisten waar ze zich snel konden verstoppen. Mannen daarentegen gingen vaker alleen of in kleine groepen (soms samen met bevriende tamme hondachtigen) het onbekende tegemoet. Zij keken ver weg over de vlakten op zoek naar groot wild. Dit verschil in gedrag heeft duidelijk evolutionaire voordelen. De vrouw draagt de vrucht en heeft minder spieren. Zij en haar nageslacht hebben de grootste kans op overleven als ze zich snel verstopt. De man daarentegen heeft de meeste spieren en kan zijn vrouw en nageslacht het beste beschermen door de bedreiging van haar weg te houden. Ook kon hij zich zodanig verweren dat hij zonder veel risico onbekend terrein kon verkennen op zoek naar voedsel. Vrouwen vertoonden evolutionair zelden een “fight fligt reaction”, alleen als hun kinderen in levensgevaar waren.
De vrouwen van de huidige generatie moeten door hun werk en hun drift tot multitasking een mannelijke stressreactie vertonen. De vrouwen zijn gejaagd. Hun agenda’s zijn vol gepland en nog hebben ze het gevoel tekort te schieten. Ze poetsen, koken en appen tegelijkertijd. In hun hoofd ratelt het maar door wat er allemaal nog moet gebeuren. Ze zitten vaak met hun gevoel bij de kinderen terwijl die op het werk niet in de buurt zijn. Ze willen hun vriendschappelijke contacten onderhouden. Ze zorgen mede voor het huishoudelijke inkomen en maken vaker carrière. Ook zij gaan tegenwoordig buiten hun vertrouwde omgeving en richten zich vaker op het onbekende (denk eens aan een vakantie naar Spanje of Turkije). Zo’n leven kan niet anders dan een mannelijke stressreactie uitlokken. De vrouwen van de huidige generatie moeten ook hun mannetje staan, misschien nog wel meer dan hun mannen. Het past echter bij hun vrouwenlichaam om hun vrouwtje te staan. Ze zijn niet gebouwd om telkens opnieuw een mannelijke stressreactie te vertonen. Ze zitten in de spagaat van hun oude genen en dat wat de huidige omstandigheden van hen vragen. Door deze spagaat en het feit dat ze vaak een mannelijke stressreactie vertonen, krijgen ze makkelijker ziekten, zoals burn-out, hart- en vaatziekten, obesitas, diabetes, kanker en andere degeneratieve aandoeningen, zoals fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom.
“Vrouwen zijn gejaagd” is letterlijk een gevolg van hun huidige mannelijke gedrag: vrouwen in deze tijd zijn gaan “jagen”.